wróć do bloga

Najlepsze sztuki WSZECH CZASÓW. Gdzie je zobaczyć? [TOP 50]

Najlepsze sztuki wszech czasów to nie tylko te, które przetrwały próbę czasu i których historia sięga dziesięcioleci lub nawet wieków. To również współczesne teksty, które stały się fenomenem dzięki ogromnemu zainteresowaniu publiczności. Wiele z nich przeszło do popkultury lub przeniosło się na ekrany kin, nie raz stając się największymi hitami kasowymi.

Specjalnie dla Was zebraliśmy 50 najpopularniejszych sztuk, które mogą zainspirować Was do zaplanowania wieczoru pełnego wrażeń. Dowiedz się, dlaczego niektóre ze spektakli uważane są za kultowe.

Psst! Szukasz prezentu dla bliskiej osoby? Niezależnie od tego, czy upominek wkładasz pod choinkę, czy w świąteczną skarpetę – voucher do teatru (lub bilety) będzie prezentować się pięknie.

Najlepsze sztuki teatralne

1. Bliżej

Fot. Paulina Pander / Teatr 6. piętro

Po premierze w 1997 roku spektakl Patricka Marbera „Bliżej” szybko został doceniony przez krytyków i otrzymał liczne nagrody, zarówno za produkcje londyńskie, jak i nowojorskie. Od tego czasu przedstawienie zostało wystawione w ponad 200 miastach na całym świecie.

Sztuka znalazła się na afiszach największych teatrów, m.in. na Broadwayu i West Endzie. Przetłumaczono ją na kilkadziesiąt języków, w tym na język polski.

W 2004 roku Marber zaadaptował sztukę do filmu o tym samym tytule, zarabiając ponad 115 milionów dolarów. W obsadzie znaleźli się Natalie Portman jako Alice, Julia Roberts jako Anna, Jude Law jako Dan i Clive Owen jako Larry.

W 2022 roku „Bliżej” pojawiło się w Teatrze 6. piętro. Zainteresowanie spektaklem było (i zresztą nadal jest) tak ogromne, że w pewnym momencie na chwilę padły wszystkie serwery teatru.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


2. Szalone nożyczki

Fot. Wrocławski Teatr Komedia

Kiedy „Szalone nożyczki” wystawiono w Waszyngtonie w 1987 roku, The Washington Post nazwał spektakl… „torturą”. Ta oraz jeszcze kilka nieprzychylnych recenzji nie zmienia jednak faktu, że spektakl jest dzisiaj jednym z najdłużej wystawianych przedstawień na świecie.

Co więcej, jest wpisany do Księgi Rekordów Guinnessa jako najdłużej wystawiany spektakl w historii USA, a przez dziennik The Boston Globe siedmiokrotnie został ogłoszony „Najlepszą Komedią Roku”.

Interaktywne „Szalone nożyczki” chciały grać teatry na całym świecie. I tak do dzisiaj sztukę przetłumaczono na około 30 języków obcych, a obejrzało ją prawie 15 milionów widzów.

Spektakl doceniają także polscy widzowie. Przedstawienie we Wrocławskim Teatrze Komedia nie traci na popularności od daty premiery w 2002 roku. Podobnie jak w warszawskim Teatrze Kwadrat, w którym sztukę zagrano już około 1000 razy.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


3. Słoneczni chłopcy

Fot. Robert Jaworski / Och-Teatr

Autor „Słonecznych chłopców” Neil Simon jest uznawany za jednego z najczęściej nagradzanych i najbardziej płodnych dramaturgów w historii teatru. Nic więc dziwnego, że chociaż minęło już 50 lat od premiery „Słonecznych chłopców” na Broadwayu, sztuka wciąż jest wystawiana na całym świecie.

Zabawną i wzruszającą historię w ciągu ostatnich lat można było podziwiać m.in. w Teatrze 6. piętro, w którym główne role odgrywali Piotr Fronczewski i Krzysztof Kowalewski oraz w Teatrze Powszechnym z Franciszkiem Pieczką i Zbigniewem Zapasiewiczem (aktor zmarł rok po premierze).

Obecnie znakomitą inscenizację można podziwiać m.in. w Och-Teatrze, na scenie którego w główne role wciela się jeden z najbardziej lubianych duetów aktorskich – Artur Barciś i Cezary Żak.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


4. Bóg mordu

Fot. Teatr 6. piętro

Yasmina Reza to wielokrotnie nagradzana, francuska dramatopisarka, scenarzystka i powieściopisarka. Jej najbardziej znaną sztuką jest „Bóg mordu”, który otrzymał m.in. Laurence Olivier Award – prestiżową nagrodę teatralną przyznawaną przez Zrzeszenie Teatrów Londyńskich.

Kiedy przedstawienie zostało przeniesione na Broadway w 2009 roku, zdobyło Tony Award i stało się trzecią najdłużej wystawianą produkcją dekady. Sztuka szybko pojawiła się w teatrach na całym świecie, m.in. w Niemczech, Serbii, Australii, Chile, Zjednoczonych Emiratach Arabskich.

W Polsce premiera „Boga mordu” odbyła się w 2010 roku w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie i do dzisiaj cieszy się uznaniem publiczności. Ponadto w 2011 roku na podstawie sztuki powstał film „Rzeź” w reżyserii Romana Polańskiego.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


5. Wstyd

Fot. Magda Hueckel / Teatr Współczesny w Warszawie

Czy wiesz, że wielokrotnie nagradzany film „Teściowie” z 2021 roku powstał na podstawie znakomitego tekstu Marka Modzelewskiego „Wstyd”? Najlepsze sztuki teatralne muszą więc zawierać na liście tytuł tego wybitnego tekstu.

Premiera spektaklu odbyła się 13 września 2019 roku w warszawskim Teatrze Współczesnym i od razu otrzymała pozytywne recenzje. Tragikomedię chwalono za doskonałą reżyserię Wojciecha Malajkata, a także za wybitną grę aktorską Izy Kuny, Jacka Braciaka, Agnieszki Suchory i Mariusza Jakusa. Od końca 2021 roku „Wstyd” zachwyca również krakowską publiczność, która może obejrzeć spektakl w Teatrze Ludowym.

Po premierze filmowej okazało się, że tekst świetnie sprawdza się nie tylko na deskach teatru, ale również przed obiektywem kamery. Film pokochali również zagraniczni widzowie – na 40. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Vancouver „Teściowie” otrzymali Nagrodę Publiczności.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


6. 1989

Fot. Teatr im. Juliusza Słowackiego

Kiedy zadajemy Wam pytanie który spektakl jest Waszym zdaniem największym hitem teatralnym, znaczna część osób odpowiada, że jest to „1989″. Zdecydowanie się zgadzamy – to najgłośniejszy musical ostatniego sezonu. 

To spektakl, który bije rekordy w liczbie fanów i długości owacji na stojąco. A reakcje widzów mówią same za siebie. Znajdziecie tu świetnie napisane i skomponowane rapowe piosenki, żywą scenografię oraz świeże spojrzenie na wydarzenia ostatniego dziesięciolecia PRL. 

Strajki w Stoczni Gdańskiej czy obrady Okrągłego Stołu ukazane z perspektywy ikonicznych dla tamtego okresu par Lecha i Danuty Wałęsów, Władysława Frasyniuka i jego żony Krysi, Jacka i Gaji Kuroniów w połączeniu z wątkami z ich prywatnego życia, sprawiają, że spektakl aż kipi od emocji

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


7. Mayday

Fot. Robert Jaworski / Och-Teatr

Dlaczego „Mayday” to jedna z najlepszych sztuk wszech czasów? Można ją podziwiać w teatrach na całym świecie w ponad 35 językach, a w Polsce tytuł pojawił się w repertuarach kilkudziesięciu teatrów. Dodatkowo w samym Och-Teatrze sztuka została zagrana około 400 razy.

Spektakl odniósł tak spektakularny sukces, że jej autor Ray Cooney w 2002 roku napisał sequel, polskiej publiczności znany jako „Mayday 2”. Co więcej, brytyjska kompania teatralna Royal National Theatre wpisała „Mayday” na listę 100 najbardziej znaczących sztuk w XX wieku.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


8. Merylin Mongoł

Fot. Bartek Warzecha / Teatr Ateneum

Najbardziej znany, współczesny dramaturg rosyjski, Nikołaj Kolada, jest autorem licznych sztuk, jednak przede wszystkim jest znany z tekstu „Merylin Mongoł”. Słynny moskiewski teatr Sowriemiennik wystawiał spektakl przez prawie 20 lat nieprzerwanie od 1990 roku.

Jednak przedstawienie stało się hitem także w Polsce. „Merylin Mongoł” w reżyserii Bogusława Lindy widzowie mogą oglądać w Teatrze Ateneum od ponad 10 lat. Co więcej, powstała również wersja telewizyjna i radiowa sztuki.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


9. To wiem na pewno

Fot. Teatr Ateneum

Niestety. Naprawdę trzeba się postarać, żeby zobaczyć ten spektakl. Najlepiej chyba w ogóle nie wychodzić ze strony z repertuarem, oczekując, aż pojawią się nowe terminy. Jednak kiedy jakimś cudem znajdziecie się już na widowni, przekonacie się, dlaczego bilety na „To wiem na pewno” wyprzedają się tak szybko.

Na scenie czeka Was emocjonalny rollercoaster. Głową rodziny jest matka, w której postać wciela się niezastąpiona Agata Kulesza. W życiu jej dorosłych już dzieci kryzysy pojawiają się jeden po drugim. Złamane serce, problemy małżeńskie, konflikt z prawem. Jednak to wyznanie najstarszego syna sprawi, że już nic już nie będzie takie, jak dawniej.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


10. Dziady

Fot. Krzysztof Bieliński / Teatr Narodowy w Warszawie

Lista „najlepsze sztuki wszech czasów” nie może istnieć bez „Dziadów”. Dramat Adama Mickiewicza jest uważany za jedno z największych dzieł polskiego i europejskiego romantyzmu. Premiera spektaklu odbyła się w 1901 roku w reżyserii Stanisława Wyspiańskiego w dzisiejszym Teatrze im. Juliusza Słowackiego.

Wielkim wydarzeniem kulturalnym było też wystawienie pierwszej powojennej inscenizacji w 1945 roku w Teatrze Miejskim w Opolu. Kolejne wykonanie „Dziadów” odbyło się dopiero po śmierci Józefa Stalina w 1955 roku w warszawskim Teatrze Polskim.

O tym, jak wielkim i wpływowym dziełem są „Dziady”, świadczy też fakt głośnych demonstracji i protestów przeciwko cenzurze spektaklu,które zapoczątkowały wydarzenia Marca’68. Sztuka w reżyserii Kazimierza Dejmka w Teatrze Narodowym w Warszawie została zdjęta z afisza, gdyż władze określiły ją jako „antyradziecką” i „antyrosyjską”.

Jednak spektakl wywołuje kontrowersje do dzisiaj. Inscenizacja w reżyserii Mai Kleczewskiej w Teatrze im. Juliusza Słowackiego wywołała publiczną debatę, podczas której kurator oświaty, Barbara Nowak, odradziła organizacji wyjść szkolnych do teatru, a minister edukacji, Przemysław Czarnek, nazwał spektakl „dziadostwem”. Mimo tego „Dziady” odniosły sukces i otrzymały wiele teatralnych nagród.

W 2016 roku Michał Zadara jako pierwszy w historii wystawił pełną inscenizację „Dziadów”. Przedstawienie w Teatrze Polskim we Wrocławiu trwało 14 godzin i zawierało siedem przerw. Zaczęło się w południe i trwało do 2.30 nad ranem. „Dziady” zainspirowały też twórców gry komputerowej „Wiedźmin 3: Dziki Gon” do stworzenia pobocznej misji o tym samym tytule, w której jeden z bohaterów pomaga Guślarzowi odprawić rytuał.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


11. Wujaszek Wania

Fot. Katarzyna Chmura / Teatr Polski im. Arnolda Szyfmana w Warszawie

„Wujaszek Wania” to jedna z najbardziej popularnych sztuk Antona Czechowa, dzięki której autor zasłynął w świecie kultury. Została wydana w 1898 roku i w ciągu kilku lat doczekała się licznych realizacji teatralnych, zarówno zagranicznych, jak i polskich. Przez lata „Wujaszek Wania” był też wielokrotnie adaptowany do wersji filmowych.

Premiera spektaklu w Polsce odbyła się w 1906 roku w dzisiejszym Teatrze im. Juliusza Słowackiego, po którym ukazał się komentarz krytyka Konrada Rakowskiego w krakowskim dzienniku „Czas”:

„Wujaszek Wania” należy do tych sztuk, po których opuszczając teatr, pozostaje się nie tylko pod wrażeniem indywidualności i talentu autora, ale i później, gdy się przypomina szczegóły, sytuacje, opracowanie pomysłu – wrażenie to jeszcze bardziej się utrwala i staje się coraz to wszechstronniejszym.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


12. Shirley Valentine

Fot. Adam Kłosiński / Teatr Polonia

Od lat główną rolę w „Shirley Valentine” gra Krystyna Janda, która po raz pierwszy wystąpiła jako Shirley w 1990 roku na małej scenie Teatru Powszechnego. Jednak szybko okazało się, że sala ma zbyt mało miejsc, aby pomieścić chętną do obejrzenia spektaklu publiczność, dlatego przedstawienie zaczęto pokazywać na dużej scenie teatru.

W 2005 roku odbyła się premiera „Shirley Valentine” w Teatrze Polonia i od tamtej pory na deskach teatru spektakl zagrano około 400 razy. Mimo tego nadal nie brakuje entuzjastów sztuki, a widownia za każdym razem wypełniona jest do ostatniego miejsca.

W ciągu 31 lat „Shirley Valentine” wystawiono ponad 1000 razy. Krystyna Janda wystąpiła jako Shirley nie tylko w wielu polskich miastach, ale też w Europie, Ameryce i Australii.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


13. Kolacja dla głupca

Fot. Spektaklove

Premiera „Kolacji dla głupca” odbyła się w Paryżu w 1993 roku, a komedia odniosła spektakularny sukces, który zaskoczył nawet samego autora. Między 18 września 1993 a 31 stycznia 1996 spektakl zagrano ponad 600 razy. Na podstawie sztuki Francis Veber nakręcił też film, który również okazał się przebojem, przyciągając do francuskich kin ponad 9 milionów widzów.

Z czasem powstało też kilka kolejnych adaptacji filmowych, m.in. amerykańska i indyjska. „Kolacja dla głupca” cieszy się też ogromną popularnością w Polsce. Jest wystawiana regularnie jako klasyka gatunku w rozmaitych teatrach.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


14. Tramwaj zwany pożądaniem

Fot. Artur Wesołowski / Teatr Ochoty im. Haliny i Jana Machulskich

„Tramwaj zwany pożądaniem” to sztuka napisana przez laureata Nagrody Pulitzera, Tennessee Williamsa, po raz pierwszy zagrana na Broadwayu w 1947 roku. Od razu zyskała uznanie zarówno krytyków, jak i publiczności, a teatr w ciągu 2 lat wystawił spektakl aż 855 razy.

Dramat uważany za jedno z najważniejszych dzieł literatury amerykańskiej, zaliczany jest do najczęściej wystawianych sztuk na świecie. Wiele nawiązań do tekstu można znaleźć w popkulturze, m.in. w filmach takich jak „Wszystko o mojej matce” Pedro Almodóvara, czy „Blue Jasmine” Woody’ego Allena.

Powstało też kilka adaptacji filmowych, a także wersja operowa i baletowa. Pierwszy film został wyprodukowany przez Warner Bros w 1951 roku, a ekranizacja zdobyła cztery Oscary. Jednak w scenariuszu ze względu na ówczesną cenzurę wprowadzono zmiany, m.in. usunięto odniesienia do homoseksualizmu jednego z bohaterów.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


15. Wiśniowy sad

Fot. Jacek Poremba / Teatr Polski im. Arnolda Szyfmana w Warszawie

„Wiśniowy sad” to ostatnia sztuka rosyjskiego dramatopisarza Antona Czechowa, która przez wielu uważana jest za klasykę teatru XX wieku. Tekst został przetłumaczony i zaadaptowany na wiele języków. Wystawiali go najwięksi reżyserzy teatralni, m.in. Peter Brook i Jean-Louis Barrault.

Światowa premiera odbyła się w styczniu 1904 roku w Moskiewskim Akademickim Teatrze Artystycznym, a już dwa miesiące później Trupa Teatrów Carskich z Petersburga wystawiła sztukę na warszawskiej scenie. Jednak w związku z ówczesnymi relacjami z carską Rosją, w ramach bojkotu społeczeństwa, na widowni pojawiła się garstka widzów.

Pierwsza premiera na deskach polskiego teatru odbyła się w 1906 roku. Do dzisiaj w Polsce „Wiśniowy sad” zagrano w co najmniej kilkudziesięciu teatrach.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


16. Zagraj to jeszcze raz, Sam

Fot. Teatr 6. piętro

Powodów, dla których „Zagraj to jeszcze raz, Sam” można zaliczyć do najlepszych sztuk wszech czasów, jest co najmniej kilka. Przede wszystkim jest to jedna z najpopularniejszych komedii Woody’ego Allena. Premiera odbyła się 12 lutego 1969 roku w Broadhurst Theatre w Nowym Jorku, a spektakl został tam zagrany 453 razy.

Co więcej, sztukę nominowano do 3 Nagród Tony, a sukces przedstawienia pomógł Woody’emu Allenowi zbudować reputację. W 1972 roku słynny reżyser zaadaptował „Zagraj to jeszcze raz, Sam” do wersji filmowej. I chociaż zrobił to w zaledwie około dziesięć dni, produkcja również stała się niezwykle popularna.

„Zagraj to jeszcze raz, Sam” był też pierwszą realizacją Teatru 6. piętro, która grana jest do dzisiaj i nadal pozostaje jednym z najbardziej ulubionych przedstawień widzów. Od premiery zagrano już ponad 250 spektakli.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


17. Boeing Boeing

Fot. Wrocławski Teatr Komedia

Maks znakomicie radzi sobie z kilkoma narzeczonymi, które nie mają pojęcia o sobie nawzajem. Każda z nich jest stewardessą, co znacznie ułatwia sprawę. Wystarczy znać rozkłady lotów i harmonogram pracy każdej z kochanek.

Co więcej, w utrzymaniu tajemnicy pomaga mężczyźnie jego niezawodna pomoc domowa, Nadia, która jednak nie powstrzymuje się od sarkastycznych uwag. Jednak sielanka Maksa nie mogła trwać wiecznie. Jego precyzyjnie ułożony plan burzy się, kiedy grafiki lotów jego trzech narzeczonych niespodziewanie się pokrywają.

Spektakl „Boeing Boeing” był pierwszym wielki międzynarodowym sukcesem Marca Camolettiego. Jego premiera odbyła się w 1960 roku, a  a według Księgi Rekordów Guinnessa w 1991 roku farsa stała się najczęściej wystawianą francuską sztuką na świecie. 

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


18. Sen nocy letniej

Fot. Mikołaj Pływacz / Teatr Polski we Wrocławiu

Baśniową komedię „Sen nocy letniej” Szekspir napisał pod koniec XVI wieku, a sztuka po raz pierwszy została wydana w 1600 roku. Jedna z teorii głosi, że premiera spektaklu odbyła się na weselu, na którym była obecna nawet królowa Elżbieta I Tudor.

Najlepsze sztuki wszech czasów to m.in. takie, które inspirują też innych artystów, pisarzy, kompozytorów i filmowców. Na przestrzeni lat „Sen nocy letniej” ukazał się m.in. w wersjach baletowych i operowych. Dodatkowo powstały liczne adaptacje filmowe i telewizyjne tekstu.

„Sen nocy letniej” był wystawiany niezliczoną ilość razy na całym świecie i nadal powstają kolejne inscenizacje. Ostatnia premiera spektaklu odbyła się w Teatrze Polskim we Wrocławiu we wrześniu 2022 roku.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


19. Cząstki kobiety

Fot. Natalia Kabanow / TR Warszawa

„Cząstki kobiety” to filmowa adaptacja sztuki o tym samym tytule, która miała swoją premierę w TR Warszawa w 2018 roku i została wielokrotnie uhonorowana prestiżowymi nagrodami teatralnymi. Spektakl z powodzeniem prezentowany był też podczas międzynarodowych festiwali.

Dramatyczna historia została oparta na osobistych doświadczeniach jej twórców (autorki sztuki teatralnej i scenariusza filmowego, Katy Wéber i jej partnera, reżysera, Kornéla Mundruczó) związanych ze stratą dziecka. Niedługo po premierze filmu, ekranizacja pojawiła się na Netfliksie, szybko stając się jedną z najczęściej oglądanych produkcji.

Mundruczó nie otrzymał wsparcia od węgierskiego Narodowego Instytutu Filmowego, dlatego „Cząstki kobiety” prosto z warszawskiej sceny teatralnej trafiły do Hollywood. Anglojęzyczna wersja filmowa również zyskała międzynarodowe uznanie, otrzymując pozytywne recenzje krytyków i liczne nagrody.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


20. Matka Joanna od Aniołów

Fot. Magda Hueckel / Teatr Narodowy

„Matka Joanna od Aniołów” to dzieło grane w wielu polskich teatrach. Znane jest również dzięki głośnej ekranizacji z 1961 roku w reżyserii Jerzego Kawalerowicza.

Zarówno wersja teatralna, jak i filmowa powstały na podstawie jednego z najsłynniejszych opowiadań Jarosława Iwaszkiewicza, które ukończył w 1942 roku. Jego fabuła inspirowana jest prawdziwymi wydarzeniami we francuskim mieście Loudun, w którym w XVII wieku doszło do opętania zakonnic.

Tytuł stał się znany nie tylko w Polsce, ale również za granicą głównie dzięki produkcji filmowej. Ta okazała się wielkim sukcesem, zdobywając m.in. Srebrną Palmę na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cannes. W wielu rankingach polskich filmów „Matka Joanna od Aniołów” znajduje w czołówce.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


21. Anioły w Ameryce

Fot. Stefan Okołowicz / Nowy Teatr w Warszawie

„Anioły w Ameryce” to przełomowa sztuka amerykańskiego dramatopisarza Tony’ego Kushnera, która zdobyła mnóstwo prestiżowych nagród, m.in. nagrodę Pulitzera, Tony Award i Drama Desk.

Światowa premiera spektaklu odbyła się w 1991 roku. Tekst o AIDS w czasach Ronalda Reagana zaszokował wiele osób dosadnym przedstawieniem rzeczywistości.

Spektakl został też przekształcony w operę, a nawet miniserial produkcji HBO, który dość wiernie odzwierciedla sztukę i cieszy się międzynarodowym uznaniem. Co więcej, stał się najchętniej oglądaną produkcją telewizyjną w 2003 roku.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


22. Wesele

Fot. Katarzyna Chmura / Teatr Polski im. Arnolda Szyfmana w Warszawie

„Wesele” Stanisława Wyspiańskiego to wyjątkowe dzieło okresu Młodej Polski, którego teatralna premiera odbyła się w 1901 roku w dzisiejszym Teatrze im. Juliusza Słowackiego. Chociaż dyrektor teatru, Józef Kotarbińśki, nie wierzył, że sztuka odniesie sukces, po jej głośnym pokazie ta nie traciła na popularności, przynosząc jej autorowi sławę i uznanie.

Bo premiera sceniczna okazała się nie tylko impulsem do wybuchu narodowych uczuć, ale również przyczyną licznych plotek i kontrowersji. Niektórych widzów dramat oburzył do tego stopnia, że podczas premiery wyszli z teatru po pierwszym akcie.

Dlaczego? Wyspiański pisząc „Wesele”, zainspirował się weselem poety Lucjana Rydla i chłopki Jadwigi Mikołajczykówny, które wywołało niemały skandal towarzyski. Autor dramatu niezwykle trafnie, choć nieco złośliwie, nawiązał do prawdziwych wydarzeń, przez co wielu znajomych Wyspiańskiego obraziło się na niego.

„Wesele” do dziś wystawiane jest przez najpopularniejszych, polskich reżyserów. Co więcej, Andrzej Wajda na podstawie dramatu w 1972 roku stworzył wielokrotnie nagradzaną wersję filmową.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


23. Mistrz i Małgorzata

Fot. Klaudyna Schubert / Teatr Ludowy

„Mistrz i Małgorzata” jest oparty na popularnej i najbardziej tajemniczej książce Michaiła Bułhakowa. Autor zaczął pisać powieść pod koniec lat dwudziestych XX wieku i pracował nad nią aż do śmierci w 1940 roku. Przez wiele lat tekst redagowała jego żona, a do rąk czytelników książka trafiła dopiero w 1966 roku, od razu zyskując wielkie uznanie wśród czytelników.

Rosyjska władza wydała pozwolenie na produkcję spektaklu dopiero po około 10 latach od złożenia pierwszego wniosku przez jego reżysera, Jurija Ljubimowa. Sztuka trafiła na scenę moskiewskiego Teatru na Tagance w 1977 roku i właśnie tam odbyła się jej światowa premiera.

Aby zobaczyć spektakl, widzowie płacili wygórowane ceny, nocami stojąc w kolejkach do kasy. W 2002 roku zagrano spektakl po raz tysięczny, a kultową opowieść można podziwiać tam do dzisiaj.

Polska premiera spektaklu odbyła się w 1980 roku w Teatrze Dramatycznym w Wałbrzychu, a powieść zaadaptował Andrzej Maria Marczewski.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


24. Kto się boi Virginii Woolf?

Fot. Kasia Chmura-Cegiełkowska / Teatr Polonia

„Kto się boi Virginii Woolf?” to sztuka teatralna Edwarda Albee po raz pierwszy wystawiona na Broadwayu w 1962 roku. Do dzisiaj spektakl zachwyca widzów na całym świecie.

Dramat zdobył mnóstwo nagród, w tym Tony Award w 1963 roku za najlepszą sztukę. W tym samym roku tekst został też nominowany do nagrody Pulitzera, jednak rada doradcza odrzuciła wybór jury, sprzeciwiając się obecnym w tekście licznym wulgaryzmom i seksualnym scenom.

Warner Bros zapłacił 500 tysięcy dolarów za prawa do ekranizacji „Kto się boi Virginii Woolf?”. Film z 1966 roku okazał się wielkim sukcesem, choć podobnie jak oryginalna wersja wzbudzał wiele kontrowersji. Mimo tego produkcja została nominowana do Oscara w każdej kategorii, do której się kwalifikowała, ostatecznie zdobywając 5 statuetek.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


25. Biała Bluzka

Fot. Robert Jaworski / Och-Teatr

Spektakl „Biała bluzka” nie powstałby, gdyby nie opowiadanie Agnieszki Osieckiej o tym samym tytule. Na kanwie uwielbianej przez czytelników opowieści Krystyna Janda razem z Magdą Umer stworzyły monodram, który przeszedł do historii.

Po premierze spektaklu w 1987 roku posypały się słowa uznania zarówno od widzów, jak i od krytyków teatralnych. Zorganizowano tournee po kraju, podczas którego teatralne widownie wypełnione były po same brzegi. Krążą nawet plotki, że za Krystyną Jandą z miasta do miasta jeździły fanki, które za wszelką cenę próbowały dostać się na spektakl.

Sztukę wznowiono po wielu latach nieobecności na scenie i okazało się, że nadal jest wielkim hitem. Od 2010 roku można podziwiać ją na deskach Och-Teatru, gdzie zagrana została już ponad 200 razy.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


26. Hedda Gabler

Fot. Krzysztof Bieliński / Teatr Narodowy

Tytułowa Hedda Gabler to jedna z największych kobiecych ról dramatycznych w teatrze. Często opisywana jest jako żeńska wersja Hamleta. Od premiery w 1891 roku do dziś w jej rolę wcielały się światowej sławy aktorki, m.in. Jane Fonda, Mary-Louise Parker, Maggie Smith i Fiona Shaw.

Norweski pisarz Henrik Ibsen jest teraz uznawany za jednego z największych dramaturgów wszechczasów, a „Heddę Gabler” uznaje się za jedną z jego najlepszych sztuk. Jednak nie zawsze tak było. Krytycy nie raz podkreślali, że sposób w jaki ukazuje rzeczywistość jest zbyt brutalny, a postać Heddy daleka jest od ówczesnego kobiecego ideału.

Mimo tego jego twórczość cieszyła się międzynarodowym zainteresowaniem, dlatego niedługo po premierze w wielu krajach pojawiły się kolejne przekłady i inscenizacje, a utwór nadal cieszy się zainteresowaniem na całym świecie.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


27. Kwartet

Fot. Bartek Warzecha / Teatr Ateneum

„Kwartet” to sztuka napisana przez Ronalda Harwooda, której premiera odbyła się w angielskim mieście Guildford w 1999 roku i w tym samym roku przeniosła się na West End.

Do stworzenia „Kwartetu” autora zainspirował film dokumentalny „Tosca’s Kiss” opowiadający o Casa Verdi w Mediolanie, czyli domu spokojnej starości dla muzyków, który został założony przez Giuseppe Verdiego.

Do dziś sztukę wystawiają teatry na całym świecie. Podczas spektaklu w Mediolanie na widowni siedzieli nawet mieszkańcy Casa Verdi, z którymi Harwood spotkał się po występie. W 2012 roku sztuka została zaadaptowana do wersji filmowej przez samego Harwooda.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


28. Hamlet

Fot. Bartek Barczyk / Teatr im. J. Słowackiego w Krakowie

„Być albo nie być – oto jest pytanie“. Ten cytat prawdopodobnie znają wszyscy. „Hamlet” to najdłuższe arcydzieło Williama Szekspira, które przedstawia dylemat bohatera i jego ciągłe zwlekanie z dokonaniem wyboru. Od premiery na przełomie XVI i XVII wieku „Hamlet” pozostaje najbardziej znaną i jedną z najczęściej wykonywanych oraz analizowanych sztuk Szekspira.

Co więcej, postać tytułowego bohatera odegrała kluczową rolę w wyjaśnieniu kompleksu Edypa przez Zygmunta Freuda. Sztuka stała się też doskonałą podstawą w dyskusjach o polityce, filozofii, religii i władzy.

Do dzisiaj powstała niezliczona liczba inscenizacji. Jednym z najbardziej ambitnych pomysłów był projekt The Globe Theatre of London, który w 2014 roku zagrał swoją produkcję „Hamleta” w 197 krajach na całym świecie na przestrzeni dwóch lat.

Poza klasycznymi adaptacjami, istnieją też rozmaite dzieła wtórne, które przedstawiają historię z punktu widzenia innych postaci, przenoszą ją w nowe miejsce lub są kontynuacjami albo prequelami „Hamleta”.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


29. Między nami dobrze jest

Fot. Natalia Kabanow / TR Warszawa

Na zamówienie TR Warszawa Dorota Masłowska stworzyła swój drugi dramat teatralny „Między nami dobrze jest”. Od premiery w 2009 roku sztuka w reżyserii Grzegorza Jarzyny nie schodzi z afisza warszawskiego teatru.

W jedną z ról wcielała się wybitna aktorka Danuta Szaflarska, występując na scenie jeszcze w wieku 101 lat. Dzisiaj spektakl dedykowany jest jej pamięci.

Pokazy odbyły się nie tylko w wielu miastach Polski. Spektakl był też wystawiany m.in. w Schaubühne w Berlinie i sztokholmskim teatrze Galeasen, otrzymując pozytywne recenzje krytyków i publiczności.

W 2009 roku dramat otrzymał nominację do Nagrody Literackiej Nike. Co więcej, w 2010 roku powstała też adaptacja radiowa „Między nami dobrze jest”, a 4 lata później Grzegorz Jarzyna przeniósł sztukę na ekran.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


30. Król Lear

Fot. Marta Ankiersztejn / Teatr Polski im. Arnolda Szyfmana w Warszawie

Pierwsze powszechnie znane przedstawienie „Króla Leara” zakorzenionego w mitologii brytyjskiej odbyło się 26 grudnia 1606 roku na dworze angielskim w Pałacu Whitehall w Londynie w obecności króla Anglii, Jakuba I.

Do XIX wieku spektakl był wielokrotnie przebudowywany z myślą o publiczności, której nie podobał się jej mroczny i nihilistyczny wydźwięk. Chociaż przez długi czas „Król Lear” był uważany za zbyt przygnębiający, od czasów II wojny światowej wiele osób uznaje tekst za najlepszą i najbardziej dojrzałą sztukę Szekspira.

Od XVII wieku „Król Lear” był grany przez wielu cenionych aktorów. We współczesnych spektaklach w Polsce, w rolę Leara wcielali się m.in. Gustaw Holoubek, Zbigniew Zapasiewicz, Aleksander Machalica i Andrzej Seweryn.

Co więcej sztukę zaadaptowano do wersji operowych, radiowych i filmowych. Najstarszą zachowaną ekranizacją jest dziesięciominutowa wersja studyjna z 1909 roku Vitagraph Studio.

Gdzie zobaczyć spektakl?


31. Nasza klasa

Fot. Krzysztof Bieliński / Teatr Dramatyczny m. st. Warszawy

Jeśli chodzi o najlepsze sztuki, to wśród nich nie może zabraknąć „Naszej klasy”. Utwór nie tylko jest pierwszym polskim dramatem uhonorowanym Literacką Nagrodą Nike, ale też najczęściej wystawianym na świecie spektaklem polskiego autora.

Prapremiera „Naszej klasy” odbyła się w 2009 roku w londyńskim National Theatre. Jednak spektakl był wystawiany nie tylko w wielu europejskich miastach, ale też m.in. w Tokio, Toronto, Tel Awiwie, Nowym Jorku i São Paulo, w wielu z nich otrzymując liczne prestiżowe nagrody teatralne.

Gdzie zobaczyć spektakl?

  • Nasza Klasa – Teatr Dramatyczny m. st. Warszawy

32. Kontrabasista

Fot. Teatr Muzyczny w Toruniu

Teatralny monolog „Kontrabasista” odniósł światowy sukces i do dzisiaj jest obecny w repertuarach teatrów na całym świecie. Był też pierwszą publikacją niemieckiego pisarza Patricka Süskinda – autora słynnej powieści „Pachnidło: Historia pewnego mordercy”.

Sztuka była najczęściej wystawianym spektaklem w teatrach niemieckojęzycznych, a podczas jednego sezonu teatralnego 1984-1985 zagrano ją ponad 500 razy. Co więcej, została przetłumaczona na 28 języków.

W Polsce jedną z najbardziej znanych inscenizacji jest spektakl z 1985 roku wyreżyserowany przez Jerzego Stuhra, w którym artysta gra również główną rolę.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


33. Sztuka / ART

Fot. Teatr 6. piętro

To właśnie dzięki tej sztuce Yasmina Reza zyskała międzynarodową sławę, stając się jedną z najważniejszych postaci teatru końca XX wieku. „Sztuka” od debiutu w Paryżu w 1995 roku stała się fenomenem. Doceniona m.in. nagrodą Tony, została przetłumaczona na ponad trzydzieści języków i była wystawiana na najważniejszych scenach na całym świecie.

Serge kupuje nowoczesny, abstrakcyjny obraz za niebotyczną sumę pieniędzy. Białe płótno nie podoba się Marcowi, który nie może zrozumieć, jak można tak dużo zapłacić za coś, co według niego obrazem nie jest. Yvan bezskutecznie próbuje pogodzić obie strony. Chociaż mężczyźni to wieloletni przyjaciele, dyskusja przeradza się w ostrą wymianę zdań, a w końcu we wzajemne wypominanie sobie osobistych niepowodzeń. Ten spór może zrujnować ich więź na zawsze.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


34.Kotka na gorącym, blaszanym dachu

Fot. Teatr Ludowy

Polska prapremiera teatralna „Kotki na gorącym, blaszanym dachu” odbyła się 1972 roku w Teatrze Powszechnym w Łodzi. Jest to jedno z najbardziej znanych dzieł Tennessee Williamsa.

Wśród twórczości dramatopisarza jest to też jego osobisty faworyt. Sztuka została także doceniona przez odbiorców, zdobywając liczne nagrody, m.in. nagrodę Pulitzera w 1955 roku. Było to już kolejne wyróżnienie Williamsa w dziedzinie dramatu. Pierwszą nagrodę Pulitzera otrzymał kilka lat wcześniej za „Tramwaj zwany pożądaniem”.

Sztuka została zaadaptowana do wersji filmowej o tym samym tytule w 1958 roku, jednak w scenariuszu dokonano kilku zmian, m.in. usuwając wątki homoseksualne, z czego Williams nie był zadowolony.

Podobno do ludzi czekających przed kinem mówił „Ten film cofa przemysł filmowy o 50 lat. Idźcie do domu!”. Mimo tego ekranizacja stała się hitem i była nominowana do kilku Oscarów.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


Najlepsze sztuki muzyczne

35. Romeo i Julia

Fot. Studio Buffo

Historia o tragicznej miłości zachwyca od pokoleń, a popularność Szekspira utrzymuje się od czasów, kiedy jego wielką fanką była Królowa Elżbieta I. „Romeo i Julia” obok „Hamleta” jest prawdopodobnie najczęściej wystawianą sztuką Szekspira. Niezwykle wyjątkową propozycją teatralną jest też „Romeo i Julia” – musical w 3D w warszawskim Studio Buffo, podczas którego wykorzystywane są widowiskowe efekty specjalne, m.in. na scenę pada… prawdziwy deszcz.

Dramat adaptowany jest w wielu formach, co sprawia, że jest to jedna z najbardziej rozpoznawalnych opowieści. Powstały (i nadal powstają) nie tylko liczne spektakle, ale też m.in. balety, obrazy, musicale, kilkadziesiąt oper i ponad 100 wersji filmowych i telewizyjnych. Ale to nie wszystko, bo na cześć sztuki dwa księżyce Urana zostały nazwane Julia i Mab (królowa wróżek, na temat której Merkucjo wygłosił w sztuce monolog).

Tragedia „Romeo i Julia” została wydana w 1597 roku. Jednak w tamtych czasach damskie role grali nastoletni chłopcy, ponieważ prawo nie pozwalało występować kobietom na scenie. Prawdopodobnie pierwszą kobietą, która wcieliła się w rolę Julii, była Mary Saunderson uważana za jedną z pierwszych angielskich aktorek. Przedstawienie miało się odbyć w 1662 roku.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


36. Rodzina Addamsów

Fot. Teatr Syrena

Komiksy znanego z mrocznych i makabrycznych bohaterów rysownika Charlesa Addamsa w magazynie The New Yorker stały się popularne w latach 30. XX wieku. Później powstał serial telewizyjny i kilka filmów (w tym animowanych). Historia o osobliwej rodzince sprawdziła się też w formie musicalu.

Bo „Rodzina Addamsów” Marshalla Brickmana i Ricka Elice’a z muzyką Andrew Lippa okazała się wielkim hitem na całym świecie. Premiera na Broadwayu odbyła się w 2010 roku, jednak do dzisiaj spektakl został przeniesiony na wiele teatralnych scen w Ameryce północnej i Południowej, Europie, Australii i Azji.

Koprodukcja Teatru Muzycznego w Poznaniu i warszawskiego Teatru Syrena również okazała się sukcesem, zachwycając bogatą scenografią, dopracowanymi kostiumami i widowiskowymi efektami specjalnymi.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


37. Don Kichot

Fot. Ewa Krasucka Photography / Teatr Wielki im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu

Jedną z najczęściej tłumaczonych książek na świecie jest „Don Kichot”. Powieść Miguela de Cervantesa jest też jednym z najbardziej wpływowych dzieł literackich. Historia Don Kichota z La Manchy została po raz pierwszy zaadaptowana jako balet w 1740 roku przez Franza Hilverdinga w Wiedniu.

Jednak najsłynniejszą adaptację stworzył choreograf Marius Petipa, który wystawił balet w Teatrze Bolszoj w Moskwie w 1869 roku. Dziś „Don Kichot” jest wystawiany w teatrach i operach na całym świecie w rozmaitych wersjach, a co więcej, jest uważany za jeden z największych klasyków baletu.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


38. Czarodziejski flet

Fot. Warszawska Opera Kameralna

Prawykonanie „Czarodziejskiego fletu” odbyło się w 1791 roku w teatrze w Wiedniu zaledwie dwa miesiące przed przedwczesną śmiercią Mozarta. Polska premiera odbyła się w Warszawie już w 1793 roku w oryginalnej wersji językowej i w 1802 roku po polsku.

Podczas pierwszego występu dyrygował sam kompozytor, a spektakularne widowisko przyciągnęło tłumy. Wielbicielami opery Mozarta byli m.in. Beethoven, Hegel i Goethe. Dzisiaj „Czarodziejski flet” jest najczęściej wykonywaną operą. Sztuka teatralna zainspirowała wielu artystów do stworzenia adaptacji m.in. muzycznych, filmowych i literackich dzieła.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


39. Rapsodia z demonem

Fot. Zuzanna Sosnowska / Teatr Rampa

Dlaczego nasza lista „Najlepsze sztuki wszech czasów” nie może istnieć bez „Rapsodii z demonem”? Bo jest to absolutny hit Teatru Rampa, podczas którego można usłyszeć genialne utwory grupy Queen m.in. takie jak „We Are The Champions” i „Bohemian Rhapsody” i podziwiać widowiskową scenografię.

Teatralno-koncertowa inscenizacja z muzyką legendarnego zespołu Queen okazała się wielkim sukcesem, za każdym razem przyciągając na widownię liczną publiczność. A z pewnych źródeł wiemy, że niektórzy przychodzą zobaczyć musical nawet kilkanaście razy!

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


40. Upiór w operze

Fot. Opera i Filharmonia Podlaska

„Upiór w operze” szybko stał się popularny. Po światowej premierze musicalu w 1986 roku na scenie londyńskiego West Endu, ludzie spędzali w kolejce całe noce, aby kupić bilety.

Fabuła sztuki jest oparta na gotyckiej powieści Gastona Lerouxa, jednak m.in. scena spadającego żyrandola inspirowana jest prawdziwymi wydarzeniami. Podczas występu w paryskiej Opéra Garnier w 1896 roku z żyrandola spadły dwie przeciwwagi, które spowodowały śmierć jednego z widzów.

W adaptacji filmowej musicalu, dźwięk rozbijającego się żyrandola jest rzeczywistym nagraniem spadającego rekwizytu podczas jednego z londyńskich przedstawień.

„Upiór w operze” jest dziś drugim najdłużej wystawianym spektaklem na West Endzie (pierwsze miejsce zajmuje Les Misérables ). Po drugiej stronie oceanu musical jest też najdłużej granym przedstawieniem na Broadwayu. W sumie spektakl zdobył ponad 70 najważniejszych nagród teatralnych.

Dzieło Andrew Lloyda Webbera było wykonywane na całym świecie. Zagrano je w około 35 krajach i prawie 200 miastach, a przychody ze sprzedaży biletów na spektakl są wyższe niż przychody wygenerowane przez największe kinowe hity, takie jak „Gwiezdne wojny” lub „Titanic”.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


41. Skrzypek na dachu

Fot. Piotr Jaruga / Teatr Muzyczny w Lublinie

Spektakl oparty na opowieściach jidysz stał się fenomenem, a publiczność na całym świecie pokochała „Skrzypka na dachu”. Wielki sukces to prawdopodobnie zasługa wpadającej w ucho, musicalowej muzyki oraz żydowskich brzmień, a także poruszającego i uniwersalnego scenariusza.

Oryginalna produkcja na Broadwayu pobiła ówczesny rekord, widniejąc na afiszu przez około 10 lat. Co więcej, jako pierwszy musical w historii „Skrzypek na dachu” przekroczył liczbę 3000 przedstawień. Dodatkowo, równie udana, filmowa adaptacja została nagrodzona 3 Oscarami.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


42. Zemsta nietoperza

Fot. Grześ Winnicki / Teatr Muzyczny w Lublinie

„Zemsta nietoperza” jest jedną z najsłynniejszych operetek Johanna Straussa (syna), a także jedną z niewielu tego typu przedstawień, które są regularnie wystawiane w największych teatrach operowych na całym świecie (zwykle w sylwestra i podczas karnawału).

Premiera arcydzieła operetki wiedeńskiej odbyła się 5 kwietnia 1874 roku w Theater an der Wien w Wiedniu i od tego czasu jest stałą pozycją w repertuarze. Mimo że po premierze w prasie pojawiły się nie tylko pozytywne opinie, spektakl szybko przeniósł się na deski innych teatrów.

Operetka była wielokrotnie adaptowana na potrzeby kina i telewizji. Pierwszy film oparty na motywach „Zemsty nietoperza” powstał w Niemczech już w 1917 roku.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


43. Kinky Boots

Fot. Krzysztof Bieliński / Teatr Dramatyczny m. st. Warszawy

Historia „Kinky Boots” zainspirowana jest prawdziwymi wydarzeniami. Musical oparto na filmie z 2005 roku o tym samym tytule, który z kolei powstał, wzorując się jednym z odcinków programu dokumentalnego BBC „Trouble at the Top”.

Na ekranie można było poznać autentyczną historię biznesmena z miejscowości Northampton, którego fabryka zaczęła produkować damskie buty… w męskich rozmiarach.

Od scenicznej premiery musical o drag queen szybko stał się broadwayowskim hitem. Podczas rozdania Nagród Tony, sztuka „Kinky Boots” okazała się faworytem z największą liczbą nominacji. Ostatecznie zdobyła sześć Nagród Tony, w tym za najlepszy musical, co uczyniło go najczęściej nagradzaną produkcją w 2013 roku.

Gdzie zobaczyć spektakl?


44. Dziadek do orzechów

Fot. Ewa Krasucka / Teatr Wielki – Opera Narodowa

Pierwszą wersję „Dziadka do orzechów” stworzył niemiecki poeta romantyczny i prekursor horroru E.T.A. Hoffmann. Baśniowe opowiadanie wydane w 1816 roku było znacznie mroczniejsze niż słynna baletowa adaptacja Piotra Czajkowskiego. Znalazło się w nim mnóstwo makabrycznych scen, m.in. krwawa bitwa między Dziadkiem do Orzechów a armią Króla Myszy.

Chociaż dziś „Dziadek do orzechów” jest najczęściej wykonywanym baletem na świecie, to rosyjska premiera w 1892 roku nie zachwyciła krytyków. Co więcej, kompozytor wcale nie uważał, że jest to jego najlepsze dzieło. Zmarł niecały rok od premiery, nie wiedząc, że balet pokocha publiczność na całym świecie.

W Polsce widowisko można podziwiać od 1958 roku. Współcześnie balet wystawiany jest m.in. przez Teatr Wielki – Operę Narodową w Warszawie, jednak w sezonie 2022/23 w związku z wojną w Ukrainie „Dziadka do orzechów” zdjęto z afisza (i inne produkcje autorstwa rosyjskich twórców).

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


45. Metro

Fot. Maciej Czarniak / Studio Buffo

„Metro” to nie tylko kultowy, ale też pierwszy polski musical. I chociaż wystawiono go już ponad 2500 razy, grany jest do dzisiaj. Szacuje się, że sztukę obejrzało około 2 miliony widzów. Początkowo przedstawienie można było podziwiać w Teatrze Dramatycznym, który jednak zdecydował się zdjąć „Metro z afisza w 1996 roku.

Ta decyzja spowodowała liczne protesty i happeningi z udziałem aktorów i wiernych fanów produkcji. Pół roku później musical można było oglądać w nowej lokalizacji – w Teatrze Studio Buffo. Podczas jednego z występów w 2017 roku w Katowicach odnotowano rekordową liczbę ponad 8000 widzów.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


46. Nędznicy

Fot. Teatr Muzyczny w Łodzi

Najlepsze sztuki wszech czasów to też musicale, a jedną z najbardziej popularnych muzycznych produkcji na świecie są „Nędznicy”, czyli „Les Misérables”. Sceniczna adaptacja powieści Victora Hugo została obejrzana przez ponad 130 milionów widzów na całym świecie, wystawiono ją w ponad 50 krajach i przetłumaczono na ponad 22 języki.

Na londyńskim West Endzie sztuka jest wystawiana nieprzerwanie od 1985 roku, co czyni ją najdłużej pokazywanym tam musicalem. Spektakl był nominowany do 12 nagród Tony, z czego udało mu się zdobyć 8. Przedstawienie odniosło sukces również na Broadwayu. W 2022 roku jest to szósty najdłużej wystawiany tam spektakl.

Pierwsza niefrancusko- i nieanglojęzyczna inscenizacja odbyła się w Oslo w 1988 roku i była wystawiana przez pół roku. Co zaskakujące, szacuje się, że w tym czasie musical obejrzało 10% norweskiej populacji.

Premiera adaptacji filmowej z 2012 roku również trafiła na szczyt rankingów. W sumie ekranizacja zarobiła ponad 441 milionów dolarów na całym świecie. Film zdobył m.in. 3 statuetki Oscara, a jedną z nich otrzymała Anne Hathaway.

Gdzie zobaczyć spektakl?

  • Les Misérables – Teatr Muzyczny w Łodzi

47. Madame Butterfly

Fot. Krzysztof Bieliński / Teatr Wielki – Opera Narodowa

Zadedykowana królowej Włoch, Helenie Petrowić-Niegosz opera Giacomo Pucciniego zadebiutowała na scenie mediolańskiej La Scali w 1904 roku, w okresie karnawału i Wielkiego Postu. Jednak nowatorska i orientalna „Madame Butterfly”, której akcja dzieje się w Nagasaki, okazała się… totalnym fiaskiem.

Z listów Pucciniego do przyjaciela można dowiedzieć się, że publiczność od razu była wrogo nastawiona do sztuki. Mimo tego już po 3 miesiącach opera odbyła się w Teatro Grande w Brescii i od tamtej pory zaczęła nowe życie, stając się jednym z najbardziej docenianych dzieł.

Dziś jest jedną z najczęściej wykonywanych oper na świecie z najbardziej rozpoznawalnymi ariami. Na podstawie „Madame Butterfly” powstały liczne adaptacje filmowe, serialowe i literackie, w tym australijskie, japońskie i tajlandzkie.

Gdzie zobaczyć spektakl?

  • Madame Butterfly – Teatr Wielki – Opera Narodowa w Warszawie

48. Straszny Dwór

Fot. Polska Opera Królewska

„Straszny dwór” uważany jest za najbardziej oryginalne dzieło Moniuszki, a także największą XIX-wieczną polską operę. Po raz pierwszy został wystawiony w warszawskim Teatrze Wielkim w 1865 roku Jednak publiczność nie mogła długo cieszyć się tą spektakularną sztuką.

Po trzecim pokazie opera została zakazana przez carską władzę ze względu na patriotyczną wymowę. Kolejny raz sztuka została wystawiona w Teatrze Wielkim dopiero w 1885 roku już po śmierci kompozytora. W 1936 roku Leonard Buczkowski wyreżyserował musicalową adaptację filmową.

Idź na spektakl

Gdzie zobaczyć spektakl?


49. Koty

fot. Artur Wacławek / Teatr Rozrywki w Chorzowie

Koncepcja spektaklu odstraszała potencjalnych inwestorów, dlatego kompozytor musicalu Andrew Lloyd Webber musiał wziąć kredyt hipoteczny, aby sfinansować spektakl. Jednak musical okazał się bezprecedensowym sukcesem komercyjnym. „Koty” zapoczątkowały nurt charakteryzujący się produkcją musicali tworzonych z wielkim rozmachem na globalną skalę.

W roku 2022 „Koty” pozostają czwartą najdłużej wystawianą produkcją na Broadwayu i siódmym najdłużej wystawianym show na West Endzie. Sztuka zdobyła też liczne, prestiżowe nagrody, w tym dwie nagrody Laurence Oliviera i aż siedem Nagród Tony.

Spektakl odniósł sukces nie tylko w Europie i Ameryce Północnej, ale również w Azji, Australii i Ameryce Południowej. „Koty” od 2014 są nawet regularnie wystawiane dla gości pokładu „Oasis of the Seas” – drugiego co do wielkości statku pasażerskiego świata, w którym mieści się 750-osobowy amfiteatr.

Gdzie zobaczyć spektakl?

  • Koty – Teatr Rozrywki w Chorzowie

50. Jesus Christ Superstar

Fot. Teatr Rampa

Jaka jest najsłynniejsza rock opera na świecie? Najpewniej jest to właśnie „Jesus Christ Superstar” z muzyką Andrew Lloyda Webbera i tekstami Tima Rice’a. Legendarne dzieło jest luźno oparte na ewangelicznych wydarzeniach z ostatniego tygodnia życia Jezusa.

Z powodu trudności w uzyskaniu wsparcia finansowego przy produkcji scenicznej (koncepcję nazwano m.in. „najgorszym pomysłem w historii”), początkowo twórcy wydali tylko album muzyczny. Trasa koncertowa okazała się wielkim sukcesem, dzięki czemu „Jesus Christ Superstar” pojawił się na Broadwayu w 1971 roku, a już w 1972 roku powstał film o tym samym tytule.

W ciągu około 2 lat oryginalna produkcja została zagrana ponad 700 razy, jednak nie mogła pochwalić się tylko pozytywnymi recenzjami. Wywołała też kontrowersje – spektakl został zakazany w RPA i na Węgrzech, a kilka grup religijnych uznało go za bluźnierczy.

Jednak skandale wokół produkcji były jednym z powodów, dla których spektakl stał się… fenomenem. Do 1980 roku musical zarobił na całym świecie ponad 237 milionów dolarów. Co więcej, utrzymując się przez ponad 8 lat na scenie West Endu, pobił ówczesny rekord najdłużej wystawianego tam musicalu.

Gdzie zobaczyć spektakl?


Fot. tytułowa: K. Citak / Teatr Wielki im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu ze spektaklu „Skrzypek na dachu”