Uczył się w Technikum Kolejowym w Krakowie, po czym został absolwentem Wydziału Aktorskiego we Wrocławiu Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie (1993). W 2013 uzyskał stopień doktora nauk o sztukach pięknych w dziedzinie sztuk teatralnych, zaś w roku 2017 stopień doktora habilitowanego na podstawie oceny dorobku naukowego i rozprawy pt. Rola Muleja w spektaklu „Książę Niezłomny” w reżyserii Pawła Świątka w Teatrze im. S. Jaracza w Łodzi. Premiera 30 października 2015 roku. Jest adiunktem na Wydziale Aktorskim Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi, gdzie pełni także funkcję prodziekana. Zadebiutował 19 lipca 1992 w Tutam Bogusława Schaeffera w reżyserii Piotra Szczerskiego na deskach Teatru 38 w Krakowie[8]. W latach 1993−1994 był aktorem Teatru Polskiego w Poznaniu[9], zawodowo związany z Teatrem im. Stefana Jaracza w Łodzi w latach 1994−2017. Od 2017 roku jest aktorem Teatru Współczesnego w Warszawie[8]. Laureat nagrody za rolę Leontesa w przedstawieniu Zimowa opowieść na Ogólnopolskim Przeglądzie Spektakli Dyplomowych Szkół Teatralnych w Łodzi (1993), zespołowej Nagrody Głównej za rolę w spektaklu Zbrodnia z premedytacją Gombrowicza w Teatrze im. Stefana Jaracza w Łodzi na XXXVI Kaliskich Spotkaniach Teatralnych (1996), wyróżnienie za rolę Spodka w Śnie nocy letniej w Teatrze im. Stefana Jaracza w Łodzi w III Ogólnopolskim Konkursie Na Inscenizację Dzieł Dramatycznych Szekspira (1998) oraz Kryształowej Łódki, nagrody dla najlepszego aktora przyznanej przez młodzież uczestniczącą w 30. edycji konkursu na recenzje szkolną organizowanego przez Towarzystwo Przyjaciół Łodzi (2003). Odznaczony przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego odznaką honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej” (2009). Znany jest głównie z ról o profilu negatywnym – kryminalistów i czarnych charakterów, choć bywał także filmowym odtwórcą funkcjonariuszy służb mundurowych. Mariusz Jakus zasłynął z roli „Tygrysa” w filmie Samowolka (1993) w reżyserii Feliksa Falka, za którą otrzymał nagrodę za najlepszą drugoplanową rolę męską na 18. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Później był także rozpoznawalny z roli komisarza Rafalskiego w serialu Fala zbrodni i „Mongoła” w wojennym serialu telewizyjnym Czas honoru. W 2010 i 2016 i 2021 roku wystąpił gościnnie w serialu Ojciec Mateusz. Od 2018-2020 roku grał główną rolę nadkomisarza Rafała Walczaka w serialu Ślad. W 2020 roku zagrał Edwarda Taranowskiego vel Tarana razem z Krystianem Wieczorkiem w finałowym odcinku 14 sezonu w serialu Komisarz Alex. W 2003 pojawił się gościnnie w teledysku grupy Pięć Dwa Dębiec „Pies” (P-ń VI). W 2014 roku nagrał pierwszego w karierze audiobooka, na podstawie opowiadania „Kuba i białe święta” autorstwa Patrycji Dąbrowskiej, w ramach akcji świątecznej projektu edukacyjnego AudioCzytaki. Premiera odbyła się 17 grudnia 2014[