5 spektakli z motywem chorób i zaburzeń psychicznych

Jak się okazuje, motyw ludzkiej kondycji psychicznej pojawia się nie tylko w filmach, ale również w spektaklach. Teatr jest jedną z nielicznych form artystycznych, która w niezwykle obrazowy sposób edukuje, uwrażliwia i rozwijają empatię.

Potrafi dogłębnie wpływać na emocje przede wszystkim dlatego, że widz na żywo obserwuje losy bohaterów i współodczuwa ich stany psychiczne, które nie zawsze są łatwe.

Spektakle, w których pojawiają się bohaterowie z chorobami lub zaburzeniami psychicznymi, mogą też pomóc zrozumieć rzeczywistość, siebie i innych ludzi.

1. „Klaus – obsesja miłości” Teatr Kamila Maćkowiaka w Łodzi

Spektakl Klaus – obsesja miłości wzorowany jest na autobiografii kontrowersyjnego Klausa Kinskiego żyjącego w latach 1926-1991. Niemiecki aktor był popularny na całym świecie, znany głównie z ról psychopatów lub nieprzewidywalnych postaci. Opisywano go jako trudną, wybuchową i agresywną osobę.

Mężczyzna spędził 3 dni w berlińskim szpitalu psychiatrycznym, w którym została u niego w tamtych czasie stwierdzona psychopatia. Nie raz próbował popełnić też samobójstwo.

Po jego śmierci wyszły też na jaw zbrodnie, których dokonał na własnych dzieciach. Jego córka, Pola, w autobiograficznej książce „Usteczka” opowiedziała o wieloletnim poniżaniu, biciu i gwałtach.

Co więcej, Kinski w swojej autobiografii opisał też wykorzystywanie i gwałty na nastoletnich fankach. Na koncie przestępstw, które popełnił, miał też m.in. prześladowanie i próbę zabójstwa.

2. „Misery” Teatr Barakah w Krakowie

Adaptacja thrillera Stephena Kinga doskonale sprawdza się na scenie teatralnej. W Misery występuje dwójka bohaterów, z których jeden nie opuszcza miejsca akcji. Dodatkowo intensywna i przerażająca historia sprawiają, że widzowie trzymani są w napięciu do samego końca.

Autor książek, Paul, ulega wypadkowi samochodowemu i zostaje porwany przez Annie Wilkes – największą fankę jego twórczości. Tak zaczyna się horror mężczyzny. Bo kobieta, która z początku się nim opiekuje, okazuje się brutalną i paranoiczną osobą, której napady wściekłości prowadzą do makabrycznego znęcania się nad Paulem.

Annie Wilkes wykazuje liczne oznaki i symptomy choroby psychicznej, jednak co ciekawe – w sztuce obraz szaleństwa służy przede wszystkim jako metafora uzależnienia od narkotyków.

3. „Boże mój!” Teatr Polonia w Warszawie

Psychoterapeutka Ella przyjmuje tajemniczego pacjenta pilnie potrzebującego pomocy. Pan B. jest przygnębiony i nieszczęśliwy, ale też pełen niespodzianek. Dlaczego? Po chwili okazuje się, że przedstawia się jako sam Bóg, który szuka lekarstwa na depresję. A cierpi na nią już jakieś 2 tysiące lat.

Ella, samotna matka dziecka, które jest w spektrum autyzmu, straciła już jakąkolwiek wiarę, podczas gdy Pan B. zmaga się z nagromadzeniem zbyt wielkiej mocy, samotnością i rozpaczą, która może doprowadzić do… samozniszczenia. I właśnie dlatego podczas sesji ważą się losy świata.

Boże mój! izraelskiej dramatopisarki Anat Gov to wzruszająca tragikomedia, która wykracza poza rzeczywistość i pozwala utożsamić się publiczności z samym Bogiem. Bo Ten wcale nie różni się tak bardzo od ludzi. Pan B. jest bliski i realny – chorujący na depresję, neurotyczny i nieco narcystyczny.

4. „Chory z urojenia” Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie

W Molierowskiej sztuce Chory z urojenia tytułowy bohater cierpi na przypadłość z grupy zaburzeń lękowych. A dokładniej – Argan jest hipochondrykiem. Stale obawia się o własne zdrowie i jest przekonany o tym, że cierpi na liczne choroby.

Mimo że fizycznie jest całkowicie zdrowy, mężczyzna przyjmuje liczne lekarstwa przepisywane przez lekarzy. A ci wcale nie troszczą się o stan pacjenta, a tylko o jego zadowolenie.

To jedyna komedia w zestawieniu sztuk poruszających problematykę ludzkiej psychiki. Molier wykorzystuje motyw hipochondrii jako środek wyrazu, który pozwala mu ujawnić ludzkie przywary i wady, takie jak chciwość i fałsz.

5. „Next to Normal” Teatr Syrena w Warszawie

Okrzyknięty jako przełomowy musical Next to Normal zachwyca nie tylko przejmującą i fabułą, ale też intensywną, rockową muzyką. W Stanach Zjednoczonych sztukę nagrodzono m.in. Pulitzerem. Polscy widzowie dzięki Teatrowi Syrena także docenili już geniusz tego widowiska.

Ten niesamowicie emocjonalny i brutalnie szczery spektakl przedstawia walkę Diany Goodman z chorobą psychiczną. I choć z zewnątrz wydaje się, że kobieta wraz z kochającym mężem i dziećmi żyją zwyczajnie, to prawda jest zupełnie inna. To przede wszystkim terapeuci, tony leków, zmagania z objawami choroby i skutkami ubocznymi terapii wypełniają życie Goodmanów.

Musical analizuje też wpływ stanu zdrowia psychicznego członka rodziny na resztę domowników. W sztuce można zobaczyć autentyczne relacje i codzienne trudności, z którymi muszą zmagać się zarówno chorzy, jak i ich otoczenie.

Co więcej, przedstawienie jest niezwykle uniwersalne. Bo chociaż „Next to Normal” skupia się na chorobie afektywnej dwubiegunowej Diany, to tę przypadłość można zastąpić w spektaklu niezliczoną liczbą problemów, które skrywane są przez wiele rodzin np. alkoholizmem.